2. Lán ê gín-á sī Kok-ka ê
Kî-thaⁿ ê lí-kheh būn-būn khòaⁿ i. Hit-ê in kiáⁿ tī chiàn-cheng tē-it kang tō khì chiân-sòaⁿ ê lâng thó͘-khùi kóng: "Lí bô m̄-tio̍h, Lán ê gín-á m̄-sī lán ê, in sī kok-ka ê..."
"Hô͘-soat," tōa-kho͘ lí-kheh hoán-pok. "Teh chè-chō gín-á ê sî lán kám ū siūⁿ tio̍h kok-ka? Lán ê gín-á chhut-sì, sī in-ūi... hmh, in-ūi in tio̍h ài lâi chhut-sì, in ê sèⁿ-miā hâm-tài tio̍h lán ê sèⁿ-miā. Che sī sū-si̍t. Lán sī in ê, iá in chiông-lâi m̄-sī lán ê. Kàu 20 hòe, in tō ná-chhiūⁿ 20 hòe hit-sî ê lán. Hit-sî lán mā ū pē ū bú, mā ū kài chē chióng-chióng ê mi̍h-kiāⁿ... chhit-á, hun, hoàn-sióng, sin nekutái... tong-jiân iáu ū Kok-ka, lán nā í-keng 20, i ê tiàu-chi̍p lán tiāⁿ-tio̍h ē chiap-siū -- sīm-chì sui-bóng pē-bú bô án-ne siūⁿ. Kàu taⁿ chit-ê nî-kí, lán tùi Kok-ka ê ài tong-jiân iáu-sī chin tōa, m̄-koh tùi gín-á ê ài soah koh-khah tōa. Tī chia, nā chò ē-kàu, kám ū lâng bē hoaⁿ-hí thè in kiáⁿ khì chiân-sòaⁿ?"
Sì-kho͘-liàn-tńg tiām chiù-chiù, ta̍k-lâng lóng tìm-thâu piáu-sī chàn-sêng.
"Nā án-ne," tōa-kho͘-ê kè-sio̍k kóng, "sī án-nóa lán tio̍h khó-lī lán ê gín-á 20 hòe ê sî ê siūⁿ-hoat? Kám m̄-sī chin chū-jiân, tī hit-ê nî-hòe in ē kám-kak tùi Kok-ka ê ài (tong-jiân góa sī kóng chèng-phài ê cha-po͘ gín-á) khah tōa kòe tùi lán ê ài? Kám m̄-sī chin chū-jiân, tāi-chì tō sī án-ne, in chóng tio̍h kā lán khòaⁿ chò lāu cha-po͘, í-keng kiâⁿ bē-tāng, tio̍h lâu tī chhù? Kok-ka nā chhin-chhiūⁿ pháng án-ne, sī ta̍k-lâng lóng tio̍h chia̍h chiah bē iau sí ê chū-jiân su-kiû, he tio̍h su-iàu ū lâng khì kā pó-hō͘. Chū án-ne, lán ê kiáⁿ khì, in 20 hòe ah, in bô ài ba̍k-sái, in-ūi in nā sí, sí kah kong-êng koh hoaⁿ-hí (tong-jiân, góa sī kóng chèng-phài ê cha-po͘ gín-á). Taⁿ, chi̍t-ê lâng nā sí tī siàu-liân sî koh hoaⁿ-hí, bô sèⁿ-miā ê o͘-àm bīn, bô seng-oa̍h ê ut-būn, pi-phí, bô hoàn-biat ê khó͘-siap... lán iáu ē-tàng tùi i iau-kiû siáⁿ ah? Ta̍k-ê lóng tio̍h mài khàu; ta̍k-ê lóng tio̍h chhiò, chhiūⁿ góa án-ne... a̍h sī, siōng-bô tio̍h kám-siā Sîn -- chhiūⁿ góa án-ne -- in-ūi goán kiáⁿ tī sí chìn-chêng, siá chi̍t-ê sìn-sit hō͘ góa, kóng i sí kah chin móa-ì, sī chiàu i ê hi-bāng, kō͘ siōng-hó ê hong-sek kiat-sok i ê sèⁿ-miā. In-ūi án-ne, lí khòaⁿ, góa bô tòa-hà..."
I kā hit-niá chhián tê-sek ê tōa-i lāng chi̍t-ē hông khòaⁿ; i he khàm tī kiám nn̄g-ki thâu-chêng khí ê o͘-lái sek chhùi-tûn teh chùn, i ê ba̍k-chiu tâm-tâm, sí-sí bô tāng, chi̍t-ē-á liáu, i sûi pàng-siaⁿ tōa chhiò, he goân-pún ū khó-lêng sī thî-khàu...
"Bô m̄-tio̍h... bô m̄-tio̍h..." pa̍t-lâng lóng tông-ì.
Hit-ê cha-bó͘, pau tōa-i chē tī kak-á teh thiaⁿ, kòe-khì saⁿ kò goe̍h yi it-tit chhì boeh ùi yin ang hām yin pêng-iú hia, chhōe ōe thang an-ùi yi chhim-chhim ê pi-siong, chhōe mi̍h-kiāⁿ thang chi-chhî lāu-bú tio̍h án-nóa niū-pō͘, hó-thang kā kiáⁿ, mài kóng sàng khì sí, kan-ta sī sàng khì tùi sèⁿ-miā khó-lêng ū hûi-hiám ê só͘-chāi. M̄-koh ùi hiah chē ōe tiong-kan, yi bô thiaⁿ tio̍h chi̍t-kù... yi ê pi-siong oa̍t-lú tōa -- yi án-ne siūⁿ -- in-ūi yi bô khòaⁿ-e ū-lâng ē-tàng pun-pheⁿ yi ê kám-siū.
M̄-koh, taⁿ, chit-ê lí-kheh ê ōe ín-khí yi chù-ì, sīm-chì hō͘ yi tio̍h-kiaⁿ. Hut-jiân-kan yi lí-kái, m̄-sī pa̍t-lâng m̄-tio̍h, bô liáu-kái yi, sī yi ka-tī bô hoat-tō͘ peh kàu hiah-ê goān-ì niū-pō͘ ê pē-bú ê hit-ê koân-tō͘, in bô khàu, m̄-nā tī kiáⁿ-jî lī-khui ê sî, sīm-chì tī gín-á sí-bông ê sî.
Yi taⁿ-thâu, ùi yi hit-ê kak-lo̍h àⁿ-io chù-ì thiaⁿ, thiaⁿ hit-ê tōa-kho͘ lâng kóng hō͘ kî-thaⁿ lí-kheh thiaⁿ ê sè-chiat, in kiáⁿ sī án-nóa ūi Kok-ông, ūi Kok-ka ná eng-hiông án-ne tó-lo̍h, hoaⁿ-hí, bô hiō-hóe. Chāi yi khòaⁿ, yi ká-ná chông-ji̍p chi̍t-ê m̄-bat bāng kòe ê sè-kài, chi̍t-ê yi chiâⁿ chheⁿ-so͘ ê sè-kài, yi chin hoaⁿ-hí thiaⁿ tio̍h ta̍k-ê lóng chiok-hok hit-ê ióng-kám ê lāu-pē, i ū hoat-tō͘ hiah tìn-chēng kóng khí in kiáⁿ ê sí-bông.
Jiân-āu, hut-jiân-kan, bē-su yi bô thiaⁿ lâng tú-chiah kóng ê ōe kāng-khoán, bē-su yi tú-tú ùi bāng tiong chhéⁿ lâi, yi oa̍t-thâu hiòng hit-ê lāu-lâng, mn̄g i:
"Án-ne... lín kiáⁿ chèng-keng sí khì ah sioh?"
Ta̍k-lâng lóng lia̍h yi khòaⁿ. Lāu-lâng mā oa̍t-sin khòaⁿ yi, kō͘ i he tōa koh phok, ba̍k-kîⁿ tâm kô͘-kô͘ ê pe̍h-phú ba̍k-chiu kim-kim siòng yi ê bīn. Ū chi̍t-khùn, i chhì boeh kā ìn, m̄-koh chhōe bô ōe. I lia̍h yi siòng koh siòng, chha-put-to ká-ná tú-tú tī hit-ê sî-chūn -- tú tio̍h hit-ê sam-pat koh bô sek-tòng ê būn-tê -- i chiah hut-jiân ì-sek tio̍h in kiáⁿ chin-chiàⁿ sí khì -- éng-oán, éng-oán bô--khì ah. I ê bīn kiù-kin, piàn kah oai-ko koh khó-phà, chū án-ne, i kín ùi lak-tē-á the̍h-chhut chi̍t-tiâu chhiú-kin, hō͘ chiòng-lâng siūⁿ bē-kàu, i piàng-chhut pi-chhám, koah-sim, khòng-chè bē-tiâu ê thî-khàu.
(Soah)
- -
2. 咱 ê 囡仔是國家 ê
其他 ê 旅客悶悶看伊. 彼个 in 囝 tī 戰爭第一工 tō 去前線 ê 人吐氣講: "你無毋著, 咱 ê 囡仔毋是咱 ê, in 是國家 ê..."
"胡說," 大箍旅客反駁. "Teh 製造囡仔 ê 時咱敢有想著國家? 咱 ê 囡仔出世, 是因為... hmh, 因為 in 著愛來出世, in ê 性命含帶著咱 ê 性命. 這是事實. 咱是 in ê, iá in 從來毋是咱 ê. 到 20 歲, in tō 若像 20 歲彼時 ê 咱. 彼時咱 mā 有爸有母, mā 有蓋濟種種 ê 物件... 姼仔, 薰, 幻想, 新 nekutái... 當然猶有國家, 咱若已經 20, 伊 ê 召集咱定著會接受 -- 甚至雖罔爸母無 án-ne 想. 到今這个年紀, 咱對國家 ê 愛當然猶是真大, 毋過對囡仔 ê 愛煞閣較大. Tī 遮, 若做會到, 敢有人袂歡喜替 in 囝去前線?"
四箍輾轉恬 chiù-chiù, 逐人攏頕頭表示贊成.
"若 án-ne," 大箍 ê 繼續講, "是按怎咱著考慮咱 ê 囡仔 20 歲 ê 時 ê 想法? 敢毋是真自然, tī 彼个年歲 in 會感覺對國家 ê 愛 (當然我是講正派 ê 查埔囡仔) 較大過對咱 ê 愛? 敢毋是真自然, 代誌 tō 是 án-ne, in 總著 kā 咱看做老查埔, 已經行袂動, 著留 tī 厝? 國家若親像 pháng án-ne, 是逐人攏著食才袂枵死 ê 自然需求, 彼著需要有人去 kā 保護. 自 án-ne, 咱 ê 囝去, in 20 歲 ah, in 無愛目屎, 因為 in 若死, 死甲光榮 koh 歡喜 (當然, 我是講正派 ê 查埔囡仔). 今, 一个人若死 tī 少年時 koh 歡喜, 無性命 ê 烏暗面, 無生活 ê 鬱悶, 卑鄙, 無幻滅 ê 苦澀... 咱猶會當對伊要求啥 ah? 逐个攏著莫哭; 逐个攏著笑, 像我 án-ne... a̍h 是, 上無著感謝神 -- 像我 án-ne -- 因為阮囝 tī 死進前, 寫一个信息予我, 講伊死甲真滿意, 是照伊 ê 希望, kō͘ 上好 ê 方式結束伊 ê 性命. 因為 án-ne, 你看, 我無帶孝..."
伊 kā 彼領淺茶色 ê 大衣弄一下 hông 看; 伊彼崁 tī 減兩支頭前齒 ê o͘-lái 色喙唇 teh 顫, 伊 ê 目睭澹澹, 死死無動, 一下仔了, 伊隨放聲大笑, 彼原本有可能是啼哭...
"無毋著... 無毋著..." 別人攏同意.
彼个查某, 包大衣坐 tī 角仔 teh 聽, 過去三個月她一直試欲 ùi 姻翁和姻朋友遐, 揣話通安慰她深深 ê 悲傷, 揣物件通支持老母著按怎讓步, 好通 kā 囝, 莫講送去死, 干焦是送去對性命可能有危險 ê 所在. 毋過 ùi hiah 濟話中間, 她無聽著一句... 她 ê 悲傷越愈大 -- 她 án-ne 想 -- 因為她無看 e 有人會當分伻她 ê 感受.
毋過, 今, 這个旅客 ê 話引起她注意, 甚至予她著驚. 忽然間她理解, 毋是別人毋著, 無了解她, 是她家己無法度 peh 到 hiah-ê 願意讓步 ê 爸母 ê 彼个懸度, in 無哭, 毋但 tī 囝兒離開 ê 時, 甚至 tī 囡仔死亡 ê 時.
她 taⁿ 頭, ùi 她彼个角落 àⁿ 腰注意聽, 聽彼个大箍人講予其他旅客聽 ê 細節, in 囝是按怎為國王, 為國家 ná 英雄 án-ne 倒落, 歡喜, 無後悔. 在她看, 她敢若傱入一个毋捌夢過 ê 世界, 一个她誠生疏 ê 世界, 她真歡喜聽著逐个攏祝福彼个勇敢 ê 老爸, 伊有法度 hiah 鎮靜講起 in 囝 ê 死亡.
然後, 忽然間, 袂輸她無聽人拄才講 ê 話仝款, 袂輸她拄拄 ùi 夢中醒來, 她越頭向彼个老人, 問伊:
"Án-ne... 恁囝正經死去 ah sioh?"
逐人攏掠她看. 老人 mā 越身看她, kō͘ 伊彼大 koh phok, 目墘澹糊糊 ê 白殕目睭金金相她 ê 面. 有一睏, 伊試欲 kā 應, 毋過揣無話. 伊掠她相 koh 相, 差不多敢若拄拄 tī 彼个時陣 -- 拄著彼个三八 koh 無適當 ê 問題 -- 伊才忽然意識著 in 囝真正死去 -- 永遠, 永遠無--去 ah. 伊 ê 面糾筋, 變甲歪哥 koh 可怕, 自 án-ne, 伊緊 ùi 橐袋仔提出一條手巾, 予眾人想袂到, 伊迸出悲慘, 割心, 控制袂牢 ê 啼哭.
(煞)
- -
No comments:
Post a Comment